بهای تمام شده

محاسبه بهای تمام ‌شده محصولات یک واحد تولیدی و یا خدمات عرضه‌شده توسط یک موسسه خدماتی به وسیله تکنیک هایی صورت میگیرد که اصطلاحا "حسابداری بهای تمام ‌شده نام دارد.
با وجود اینکه نتیجه نهایی کار حسابداران در این زمینه ،محاسبه بهای تمام ‌شده محصولات یا خدمات یک موسسه است ولی در جریان انجام این کار ،اطلاعات بسیار ارزنده‌ای در ارتباط با نوع هزینه‌ها ،محل وقوع آنها و دلیل افزایش و یا کاهش بهای تمام ‌شده محصولات یا خدمات به مدیریت ارائه می‌گردد که به مدیریت برای انجام مدیریت هزینه‌ها کمک شایانی می‌نماید.
بهای تمام ‌شده چیست ؟
اصطلاح بهای تمام ‌شده یک واژه آشنا در گفت و گوی‌های روزمره می‌باشد که بارها آن را تکرار کرده‌ایم.
ساخت این ملک چقدر هزینه داشته است؟
این پروژه برای شما سودآور بوده است؟
برای خرید این ماشین جمعاً چقدر هزینه شده است؟
جملاتی که مفهوماً صحبت از بهای تمام ‌شده محصولات و خدمات می‌نماید.
در همه این جملات مفهوم بهای تمام ‌شده به عنوان هزینه و یا بهایی که برای به دست آوردن چیزی پرداخته‌ایم ،مطرح شده است. در یک موسسه تولیدی نیز همواره این سؤال مطرح است که محصولی که ساخته شده است به چه بهایی تمام‌شده است ؟
البته این موضوع منحصر به مؤسسات تولیدی نیست ،مدیران و صاحبان مؤسسات تجاری ،مجریان یک پروژه صنعتی و عمرانی نیز همواره نگران بهای تمام ‌شده و کنترل هزینه‌ها عملیات خود می‌باشند ،در واقع همیشه یک سؤال منطقی وجود دارد که ((چه چیزی را به چه قیمتی به دست آورده‌ایم؟))
پاسخ این سؤالات در حسابداری بویسله تکنیک‌ها و روش‌هایی داده می‌شود که به آن حسابداری بهای تمام ‌شده یا "حسابداری صنعتی "می‌گویند.
شاید اطلاق صفت صنعتی به این دلیل اطلاق شده است که مؤسسات تولیدی بیش از سایر مؤسسات لزوم به خدمت گرفتن این ابزار باارزش مدیریتی را احساس می‌کنند.
مدیریت یک موسسه تولیدی در اجرای وظایف خود ناچار به اتخاذ تصمیم در مواردی همچون زیر است :
قبول و یا عدم قبول سفارش مشتریان
تغییر قیمت فروش محصولات
تولید و یا عدم تولید یک محصول خاص
ایجاد یک خط تولید جدید و یا حذف خط تولید قدیمی
تغییر در کیفیت و یا مواد مصرف شده و یا حتی فرایند تولید
تصمیم‌گیری در مورد هر یک از موارد فوق
و ده‌ها مورد دیگر از این قبیل ،بدون داشتن یک سیستم مناسب حسابداری بهای تمام ‌شده اگر غیرممکن نباشد خالی از اشکال نیز نخواهد بود .
موضوع مهم‌تر در بحث بهای تمام ‌شده تنها به صرف به دست آوردن بهای تمام ‌شده محصولات عایدی کافی نخواهد داشت ،مهم‌ترین موضوع به دست آوردن عوامل و مرکز اثرگذار در بهای تمام ‌شده هست و یا به زبان ساده‌تر ارتباط بهای تمام ‌شده با نوع هزینه‌ها و محل وقوع آنها و دلیل افزایش و کاهش بهای تمام ‌شده موضوعی است که دلیل به دست آوردن سیستمی بهای تمام ‌شده را بیش از پیش روشن می‌نماید.
در واقع محاسبه بهای تمام ‌شده در بدو امر کاری ساده به نظر می‌رسد، چرا که در هر موسسه تولیدی حداقل برای محاسبه سود و زیان سال ،ناچارند که هزینه‌ها را ثبت و در مقابل درآمدها قرار دهند.حال کافی است مشخص گردد که در طی سال چه محصولاتی و با چه کمیتی تولید شده است و با تخصیص این هزینه‌ها به تولیدات ،قیمت تمام‌شده هر محصول به دست خواهد آمد. ولی انجام کار همان طور که گفته شد به مراتب از گفتن آن مشکل تر هست.
اگر تولید یک موسسه صنعتی فقط از یک نوع محصول باشد شاید محاسبه بهای تمام ‌شده آن چندان هم مشکل نباشد ،به طور مثال فرض کنید که در یک موسسه تولیدی اطلاعات زیر در پایان دوره مالی فراهم شده باشد.
جمع کل هزینه‌ها 4.500.000 ریال
جمع کل تولید 900.000
با داشتن اطلاعات فوق به نظر می‌رسد که بهای تمام ‌شده واحد محصول از رابطه 4.500.000:900.000 به آسانی به دست خواهد آمد که معادل 5 ریال خواهد بود.ولی واقعیت‌های بسیاری در این محاسبه نادیده گرفته شده است و یا بهتر بگوییم اطلاعات بسیار بار ارزش دیگری دیده نشده است.به طور مثال ما نمی‌دانیم که :
-آیا موجودی کالای نیمه ساخته‌ای در جریان تولید باقی مانده است؟
-آیا موجودی اول دروه ای وجود داشته است ؟
-چه مبلغی از بهای تمام ‌شده مربوطه به مواد ، دستمزد و سربار هست ؟
-ضایعات چه تأثیری در بهای تمام ‌شده داشته است ؟
-آیا می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد ؟کدام بخش هزینه ؟
پاسخگویی به این پرسش‌ها بدون داشتن یک سیستم قوی حسابداری بهای تمام ‌شده کار ساده‌ای نخواهد بود و یکی از الزامات این سیستم جامع و یکپارچه بودن هست.
در محاسبه بهای تمام ‌شده زمان ارزش زیادی دارد ،بهای تمام ‌شده می‌تواند از تولید کالای ضرر ده جلوگیری نماید و این موضوع زمانی ارزش دارد که در دوره زمانی کم امکان جمع‌آوری اطلاعات جهت محاسبه بهای تمام ‌شده وجود داشته باشد .
اطلاعات مورد نیاز از دوایر مختلفی گردآوری می‌شود ،دوایری مثل اداری ،مالی ، تولید و حتی دوایری مثل نگهداری تعمیرات و کنترل کیفی
در سیستم جامع و یکپارچه شماران علاوه بر سرعت جمع‌آوری اطلاعات صحت و کیفیت اطلاعات نیز به دلیل یکپارچگی وجود دارد. شناخت و طبقه‌بندی صحیح هزینه‌ها ، تعیین محل وقوع انها و تشخیص درستشان به انواع فعالیت‌های موسسه و نهایتاً تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده را می‌توان هدف‌های اصلی نرم‌افزار حسابداری بهای تمام ‌شده شماران سیستم نامید.
 

نرم افزار قیمت تمام شده

مقدمه

بررسی‌های سال‌های اخیر نشان می‌دهد که حسابداری مدیریت و به‌طور خاص مسئله کاهش قیمت تمام ‌شده از چالش‌های اصلی پیش روی مدیران است. درواقع حسابداری قیمت تمام ‌شده یک ابزار بسیار مهم در اختیار مدیریت می‌باشد. مدیران با استفاده از حسابداری قیمت تمام شده ، قیمت تمام ‌شده تولیدات را محاسبه و بر روی هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید کنترل می‌نمایند. لذا قیمت تمام ‌شده نادرست موجب تصمیم‌گیری‌های نادرست در حوزه‌های ارزیابی عملكرد مالی دستگاه‌ها، تخصیص منابع، تعیین قیمت و تعرفه كالا و خدمات می‌شود.
بدون شک در دوران بحران‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی، سازمان‌هایی بقای خود را حفظ خواهند نمود که با مدیریت صحیح و کارآمد، قیمت تمام ‌شده محصولات و خدمات خود را کاهش داده و مشتریان خود را حفظ نمایند. لذا کلیه سازمان‌ها و شرکت‌ها در تلاش هستند تا قیمت تمام ‌شده محصولات و خدمات خود را کاهش داده تا در بازارهای رقابتی سهم بیشتری از بازار را نصیب خود نمایند.
با توجه به آنکه مواد اولیه یکی از عوامل مهم در محاسبه قیمت تمام ‌شده می‌باشد و تأمین به‌موقع و ثبات هزینه مواد اولیه در ایران به دلایل اقتصادی حاکم، دستخوش تغییرات ناگهانی و محسوسی است لذا بسیاری از واحدهای تولیدی با مشکلات جدی مواجه‌اند. در چنین شرایطی، علا رقم محاسبه قیمت تمام ‌شده محصولات، پیش‌بینی قیمت تمام ‌شده محصولات قبل از تولید نیز می‌تواند به‌عنوان کلیدی‌ترین ابزار تصمیم‌گیری مدیران صنایع تولیدی به شمار آید.
با در اختیار داشتن نرم‌ افزار قیمت تمام ‌شده مدیران به‌راحتی و در کوتاه‌ترین زمان می‌توانند به اطلاعات صحیح و به‌موقع منابع تولید خود دستیابی داشته و بر اساس این اطلاعات نسبت به انتخاب محصول، انتخاب بازار، قیمت پیشنهادی و ارزیابی سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و... تصمیم‌گیری نموده و به‌راحتی هرگونه فشار اقتصادی را پشت سر گذارند.
نرم‌ افزار قیمت تمام ‌شده ارائه‌شده توسط شرکت شماران سیستم اولین نرم‌ افزار قیمت تمام ‌شده در ایران است که به‌صورت بسته نرم‌افزاری آماده به شرکت‌های تولیدی عرضه‌شده و این نرم‌افزار قادر است قیمت تمام ‌شده محصولات را در کوتاه‌ترین زمان ممکن بر مبنای ثبت عملیات واقعی تولید محاسبه نماید.

 
حسابداری قیمت تمام ‌شده
حسابداری قیمت تمام ‌شده به‌طورکلی با تولید اطلاعات مرتبط با هزینه‌ها برای مقاصد گوناگون سروکار دارد. دامنه این مقاصد بسیار گسترده است و از تعیین قیمت تمام ‌شده تولید فراورده‌ها به‌منظور تهیه صورت‌های مالی و مقاصد مالیاتی آغاز و به ارزیابی عملکرد قسمت‌ها و مدیریت‌های مختلف واحدهای اقتصادی کشیده می‌شود و تا پیش‌بینی هزینه‌ها و درآمدها در جهت پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌های گوناگون ادامه می‎یابد.
حسابداری قیمت تمام ‌شده به‌عنوان یک‌رشته از رویه‌ها و قواعد منظم برای ثبت و گزارش کردن اندازه‌گیری‌های مرتبط با هزینه‌های ساخت کالا و ارائه خدمات به شکل تفصیلی، تعریف‌شده است. درواقع، حسابداری قیمت تمام ‌شده شامل شبکه‌ای از مفاهیم، روش‌ها و تکنیک‌هایی است که برای شناسایی، اندازه‌گیری، طبقه‌بندی، تخصیص، تجمیع و گزارش کردن هزینه‌ها و مقایسه آن‌ها با استانداردها و بودجه‌ها بکار برده می‌شود.
مقايسه حسابداري مالي و حسابداري قیمت تمام شده
حسابداري مالي وظيفه تهيه گزارش وضعيت مالي و درواقع صورت سود و زيان، ترازنامه و صورت گردش وجوه نقد را به عهده دارد و بيان مي‌كند كه در طول دوره مالي چه نتايجي حاصل‌شده است؛ اما حسابداري قیمت تمام شده در كنار حسابداري مالي گزارش‌هایی از جزیيات توليد و مراكز ايجاد هزينه ارائه مي‌دهد و به‌صورت دقيق‌تر مقدار مصرف مواد، ميزان توليد، ساعات كار انجام‌شده و هزينه‌هاي ساير عوامل توليد را در اختيار مديريت قرار می‌دهد تا بر اساس اين اطلاعات و گزارشات مديريت تصميم‌گيري، كنترل و برنامه‌ريزي كند.

حسابداری قیمت تمام شده حسابداری مالی مبنای مقایسه
داخلی خارجی استفاده‌کنندگان
مقررات غیرمستقیم مقررات صریح و مستقیم محدودیت‌ها
اطلاعات مالی واقعی، پیش‌بینی و برآوردها اطلاعات مالی واقعی مبنای ارزش‌گذاری
بر اساس نیاز مدیریت حداقل سالی یک‌بار زمان تهیه گزارش
یک بخش معین یا واحد شرکت کل شرکت دامنه شمول

چرخه يا شكل كلي حسابداري قیمت تمام ‌شده كه به‌صورت گزارش ارائه مي‌شود شامل 5 بخش زیر است:
 مواد مستقيم كه اطلاعاتي در ارتباط با مواد مصرف‌شده ارائه مي‌دهد.
 دستمزد مستقيم كه اطلاعاتي را در ارتباط هزينه حقوق كارگران خط توليد ارائه مي‌دهد.
 هزينه‌هاي سربار توليد كه اطلاعاتي را در ارتباط با ساير هزينه‌هاي توليد ارائه مي‌دهد.
 كالاي در جريان ساخت
 كالاي ساخته‌شده (محصول)
عوامل تشکیل‌دهنده قیمت تمام ‌شده کالای ساخته‌شده (محصول)
عوامل تشکیل‌دهنده هزينه‌هاي توليد عبارتند از:
 مواد مستقيم
 كار مستقيم
 سربار كارخانه
- هزينه مواد غیرمستقیم
- هزينه كار غیرمستقیم
- سوخت و روشنايي، بيمه، استهلاك، تعميرات، حق نوبت‌کاری، حق اضافه‌کاری، اوقات تلف‌شده‌ی عادي و...
 نیم ساخته اول دوره
 نیم ساخته پایان دوره
به هزينه‌هايي مانند هزينه‌هاي اداري، توزيع و فروش هزينه‌هاي تحقيق و توسعه كه به‌صورت دوره‌اي انجام مي‌شوند، هزينه‌هاي دوره گفته مي‌شود كه هزينه‌هاي دوره جز قیمت تمام ‌شده محصول منظور نمي‌شوند.
قیمت تمام ‌شده محصول به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
" قیمت تمام ‌شده محصول = مواد مستقيم + كار مستقيم + سربار كارخانه+ نیم‌ساخته اول دوره – نیم‌ساخته پایان دوره"

نتیجه‌گیری:
نرم‌ افزار قیمت تمام ‌شده ارائه‌شده توسط شرکت شماران سیستم اولین نرم‌ افزار قیمت تمام ‌شده در ایران است که به‌صورت بسته نرم‌افزاری آماده به شرکت‌های تولیدی عرضه‌شده و این نرم‌افزار قادر است قیمت تمام ‌شده محصولات را در کوتاه‌ترین زمان ممکن بر مبنای ثبت عملیات واقعی تولید محاسبه نماید مبانی ارائه‌شده بخشی از مفاهیمی می‌باشد که در نرم‌ افزار قیمت تمام ‌شده شماران سیستم ارائه‌شده است که با توجه به سابقه شماران سیستم در آشنایی مفاهیم حسابداری و حسابرسی کاملاً منطبق با استانداردهای این حوزه می‌باشد.

مديران براي مقاصد برنامه‌ريزي و كنترل عمليات سازمان به بهای تمام‌شده نیاز دارند ولی باوجود آن‌که اکثر سازمان‌ها با مفهوم بهای تمام شده و روش محاسبه آن آشنا هستند، نتایج حاصله اثربخشی لازم را ندارد. از طرف دیگر بهنگام بودن گزارش بهای تمام شده و تجزیه‌وتحلیل به‌موقع آن، تصمیم‌گیری مدیران را قابل‌اتکا می‌کند و انحرافات احتمالی در برنامه‌ها و اهداف کلان سازمان در زمان مناسب نمایان می‌شود.

ااقتصاد امروز به دلیل رشد سریع بنگاه‌های اقتصادی و رقابت‌پذیری، علم افزایش بهره­ وری در یک گرم، یک ثانیه و یک ریال است و به همین دلیل، سرعت در تصمیم‌گیری درعین‌حال اثربخشی مناسب به دسترسی به اطلاعات واقعی ارتباط دارد.

گزارش‌های بهای تمام‌شده و کیفیت آنها می‌تواند تصمیم‌گیری را باارزش ‌کند و درنهایت بهای تمام‌شده قابل اتکا را به دست دهد.

بهای تمام‌شده چیست؟

اصطلاح بهای تمام‌شده یک واژه کاملاً آشناست و در مکالمات روزمره بارها بکار برده می­شود.

                                                                                                                                                        (چه چیزی را به چه قیمتی به دست می آوریم؟)

پاسخ این سؤال را با روش‌ها و تکنیک‌هایی به دست می­آورند که به آن بهای تمام شده می­گویند و سه وظیفه اصلی دارد:

1-هزینه‌یابی: اندازه‌گیری و محاسبه بهای تمام‌شده محصولات یا خدمات

2-ارزیابی عملکرد: فراهم نمودن اطلاعات لازم برای کنترل عملیات اجراشده با برنامه‌ریزی‌شده

3-تصمیم‌ سازی: امکان انتخاب راه‌حل مناسب در زمان مناسب از طریق مقایسه وضعیت موجود با راه‌حل‌های ممکن

تهیه بهای تمام شده از الزامات قانونی بوده و هر ساله هزینه‌های گزافی توسطشرکت­های تولیدی، صرف تهیه گزارش‌های بهای تمام شده می‌شود با این حال ضعف ساختاری در تهیه بهای تمام شده کاملاً محسوس است و بسیاری از گزارش‌های بهای تمام شده قابل اتکا نیستند.

اکثر سیستم‌های بهای تمام شده نمی‌توانند به درستی به سؤال ((چه چیزی را به چه قیمتی به دست می‌آوریم؟)) پاسخ درستی بدهند. بدیهی است هنگامی که بهای تمام شده به درستی تهیه نشود نمی‌توان انتظار داشت ارزیابی عملکرد و تصمیم سازی بر مبنای آن به شکل اصولی انجام شود.

مسائل و مشکلات وقتی پیچیده‌تر می‌شود که تقریباً در اکثر مواقع بهای تمام شده در پایان هر سال تهیه می‌شود یا به طور دقیق­تر، سه تا چهار ماه پس از پایان سال مالی محاسبه و گزارش می­شود. گزارش‌هایی که در این تاریخ تهیه می‌شود نه تنها قادر نیست ارزیابی درستی از عملکرد سازمان ارائه نماید بلکه به تصمیم سازی مدیران نیز کمک نمی‌کند. مخصوصاً در زمان‌هایی که ناچار به اخذ تصمیم در موارد زیر است:

1-قبول و یا عدم قبول سفارش‌ها و یا شرکت در یک مناقصه

2-تعین قیمت فروش محصول با حاشیه سود مناسب

3-تولید و یا عدم تولید یک محصول خاص

4-افزایش و یا کاهش حجم تولید

5-ایجاد یک خط تولید جدید و توسعه واحد صنعتی

6-تغییر در فرایند تولید، کیفیت محصول و یا حذف خط تولید موجود

7-تغییر در استراتژی فروش محصولات

در بسیاری از شرکت­ها، سیستم بهای تمام شده و گزارش‌های ناشی از آن مورد قبول حسابرس قرار نمی­گیرد و به عنوان بندهای مشروط در گزارش حسابرسی افشا می­شوند.

چه اطلاعاتی را مدیران از دست می‌دهند؟

در اکثر سازمان‌ها، تولید و عملیات تولید در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته است که امکان شناخت، طبقه‌بندی، تعیین محل وقوع و تخصیص درست هزینه‌ها امکان‌پذیر نیست. در این شیوه تنها به ارائه گزارشی از هزینه‌ها پرداخته‌شده و اینکه (محل وقوع هزینه‌ها کجا است؟) و (دلیل وقوع آن چیست؟) را مدیریان از دست می‌دهند.

محاسبه بهای تمام‌شده در ابتدا، کار بسیار ساده‌ای است، در همه سازمان‌ها بدون شک هزینه‌ها و درآمدها در سرفصل‌های حسابداری ثبت می‌شود. حال کافی است که مشخص شود در طول سال چه محصولاتی، با چه کیفیتی تولیدشده که با تخصیص این هزینه‌ها به تولیدات، قیمت تمام‌شده محاسبه می‌شود و همچنین حاشیه سود به دست می‌آید. تهیه بهای تمام شده بدون محاسبه کالاهای نیم ساخته که به طور دائم در فرایند تولید اثرگذار هستند، فاقد دقت و کیفیت است. اگر در فرایندهای یک شرکت تولیدی، کالا محور عملیات فرض شود؛ بنابراین لازم است که سیستم بهای تمام شده بتوان فرایند تغییر کالا از مرحله مواد اولیه تا تبدیل شدن آن به محصول را تعقیب نموده و بهای هر مرحله از تولید را به تفکیک مواد، دستمزد و سربار محاسبه نماید. اگر بهای تمام شده بر اساس فرایند تولید انجام شود و اطلاعات هر مرحله به درستی شناسایی و قیمت‌گذاری شود در آن صورت به این روش بهای تمام شده عملیاتی می‌گویند. ولی در صورتی که بهای تمام شده در پایان دوره و بر اساس مبانی محاسباتی در حسابداری و به دور از عملیات هر مرحله انجام شود به آن بهای تمام شده سنتی می‌گویند. محاسبات بهای تمام شده به روش عملیاتی به مراتب دقیق‌تر و کامل‌تر از روش سنتی است. بعلاوه در پایان هر ماه می‌توان گزارش‌های بهای تمام شده محصولات، نیم ساخته ها و ضایعات همان ماه را بدست آورد. این فرایند اساس کار بهای تمام‌شده عملیاتی است؛ ولی انجام آن به‌مراتب از گفتن آن مشکل‌تر است.

برای آن که تفاوت بهای تمام شده سنتی با عملیاتی مشخص شود به روش محاسبه هر یک اشاره می‌شود:

الف ) محاسبه بهای تمام شده محصولات به روش سنتی:

به طور متداول آنچه صرفاً در دفاتر مالی در ارتباط با موجودی کالا نگهداری می‌شود، عبارت است از:

                        مصرف=(موجودی آخر دوره)-(خرید + موجودی اول دوره)   

برای محاسبه میزان مصرف طی سال و موجودی آخر دوره، می‌بایست از اقلام انبار در پایان هر دوره موجودی برداری و یا انبارگردانی کرده و این موجودی قیمت‌گذاری شود. این نحوه قیمت‌گذاری صرفاً در حوزه حسابداری مالی کاربرد خواهد داشت و گزارش‌ها و اطلاعات موردنیاز سطوح مختلف مدیریت را پوشش نمی‌دهد.

ضعف‌های ساختاری تهیه بهای تمام شده به روش سنتی به شرح زیر است:

- نیم ساخته‌های پای کار در زمان‌های مختلف تولیدشده و امکان محاسبه آن با نرخ‌های مختلف وجود ندارد.

-آیا تغییرات نرخ نیم ساخته ها در فرایند تولید لحاظ شده استر دوره و به چه میزانی وجود دارد؟

-امکان تخصیص صحیح نرخ‌های مختلف مواد اولیه به نیم ساخته ها وجود ندارد.

- امکان تخصیص صحیح نرخ‌های مختلف دستمزد در ماه‌های مختلف به نیم ساخته ها وجود ندارد.

-ضایعات حاصل از فرایند تولید به تدریج و با نرخ‌های مختلف از فرایند تولید خارج نمی‌شوند و به یک‌باره در پایان سال محاسبه می‌شوند.

ب ) محاسبه بهای تمام شده به روش عملیاتی:

در این روش، در تمام مراحل و ایستگاه‌های کاری، موجودی پای‌کار و نیم ساخته­ها در انبارهای پای­کار نگهداری می­شوند؛ بنابراین نیم ساخته­ها هم کالا فرض شده و در انبارهای واقعی یا مجازی ذخیره می­شوند. در این روش مصرف واقعی مواد، نیروی انسانی (دستمزد) و سربار در همان مرحله جذب نیم ساخته­ها می‌شوند.

یکی از نکات بارز این روش، یکپارچگی نرم‌افزار تولید و انبار است که هم‌زمان با ثبت یک گزارش تولید، موجودی انبارهای پای خط نیز بروز رسانی شده و نیاز به ثبت مجددی برای حواله تولید و رسید محصولات نیست.

حائز اهمیت است که کلیه اطلاعات مربوط به بهای تمام‌شده از دو فرم ساختار محصول (فرمول ساخت) و گزارش تولید استخراج می‌شوند. در فرم ساختار محصول (فرمول ساخت) استانداردهای مربوط به مواد، دستمزد و سربار ثبت‌شده و در فرم گزارش تولید، رخدادهای واقعی خط تولید ثبت می‌شوند.

بهای تمام‌شده قابل اتکا و مورد قبول چگونه محقق می‌شود؟

تحقق بهای تمام‌شده قابل‌اتکا جهت پاسخگویی به نیازهای مدیریتی و اجرای درست بر اساس سه کارکرد مطرح‌شده، بدون داشتن یک نرم‌افزار دقیق، جامع و یکپارچه کار ساده‌ای نیست. محاسبه بهای تمام‌شده به‌تنهایی در یک سیستم دستی کار بسیار زمان‌بر است و هر فرایند دستی به‌طور حتم خالی از خطا نیست.

سیستم نرم‌افزاری سرعت محاسبات را بیشتر و خطا را کنترل می‌کند اما شرط کافی برای صحت دیتا و کیفیت اطلاعات به همراه ندارد. سودمندی و مزیت سیستم‌های مختلف اطلاعاتی از میزان اثرگذاری اطلاعات به‌دست‌آمده بر کیفیت تصمیم‌گیری‌ها سنجیده می‌شود. سیستم‌های نرم‌افزاری شاید سرعت دستیابی به اطلاعات را افزایش دهد ولی جهت افزایش اثرگذاری اطلاعات به صحت داده‌ها و جامعیت دیتا نیاز دارد. دیتا در یک بستر یکپارچه می‌تواند به دیتا سودمند و اثرگذار تبدیل شود و این بستر یکپارچه می‌بایست با عمق مناسب همه واحدهای تأثیرگذار بر اقلام بهای تمام‌شده (مواد، دستمزد و سربار) را شامل شود.

کیفیت بهای تمام شده نرم‌افزارهای موجود در بازار

در اکثر نرم‌افزارهای حسابداری صنعتی به‌منظور نگهداری بهای تولید و انتساب آن به محصولات و یا خدمات از حساب‌های کنترلی مواد اولیه، موجودی کالای در جریان ساخت استفاده می‌شود.

این حساب‌ها به‌منظور نگهداری اطلاعات مربوط به موجودی‌ها (مواد، دستمزد و سربار) در هر یک از مراحل، یک پایگاه اطلاعاتی برای نگهداری و تهیه گزارش‌های حسابداری مدیریت، حسابداری مالی و کنترل عملیات است.

این حساب‌های به دلیل اینکه از سیستم‌های جزیره‌ای مختلفی ورودی اطلاعات می‌پذیرند از قابلیت اتکا و جامعیت کمی برخوردار هستند و در بسیاری از موارد تعدد ورود اطلاعات خود عامل کاهش کیفیت دیتا است. در اکثر نرم‌افزارهای فوق­الذکر، بهای تمام شده به‌صورت ادواری (سالی یک‌بار) محاسبه و گزارش می­شود.

نرم‌افزار جامع و یکپارچه شماران سیستم اولین نرم‌افزار جامع و یکپارچه در بستر یکپارچه در ایران است که با کسب بیش از سی سال تجربه کار در صنایع مختلف بهای تمام‌شده‌ای قابل‌اتکا به‌صورت مرحله‌ای به تفکیک مواد، دستمزد و سربار به‌صورت ماهانه در اختیار مدیران قرار می‌دهد.

گزارش‌های بهای نمام شده در تمام شرکت­هایی که از نرم‌افزار بهای تمام شده استفاده می‌کنند مورد قبول حسابرسان واقع‌شده و به‌نوبه خود توانسته عملیات حسابرسی را نیز تسهیل کند. نرم‌افزار شماران سیستم، تولید را از یک حیاط‌خلوت تحت عنوان کار در جریان ساخت به منبع اصلی دیتا تبدیل می‌کند که به‌صورت مرحله‌ای اطلاعات هر بخش تولید را رصد و پایشمی‌کند.

این نرم‌افزار برای تمام شرکت‌های تولیدی و صنعتی که محصولات آنها به‌صورت مرحله‌ای، سفارش کار یا محصولات فرعی تولید می‌شوند مناسب است.نرم‌افزار بهای تمام‌شده شمارانقادر است علاوه بر بهای تمام‌شده محصولات، بهای تمام‌شده کالاهای نیم ساخته و ضایعات را نیز به تفکیک مواد، دستمزد و سربار در پایان هرماه‌ محاسبه و گزارش‌های مربوطه را ارائهکند.

نکته حائز اهمیت قابلیت اثبات پذیری اطلاعات است که هرکدام از اقلام بهای تمام‌شده (مواد، دستمزد و سربار) بدون کوچک‌ترین مغایرتی با گزارش‌های حسابداری، فروش و انبار تطابق و به‌صورت ماهانه گزارش می‌شود.

درروش بهای تمام شده عملیاتی، اطلاعات مربوط به کنترل تولید، مصرف مواد، نیروی انسانی، کنترل ضایعات، توقف‌های تولید، دوباره‌کاری، ردیابی و شناسایی محصولات، سفارش‌های مشتریان، پروژه، شیفت کاری، کارکرد قالب­ها و دستگاه­های تولیدی و ... قابل‌شناسایی و گزارشگری هستند.

پیامدهای اجرای نرم‌افزار بهای تمام شده شماران:

دستاوردهای شرکت شماران در پروژه‌های موفق منجر به دستیابی مدیران به ابزارهای نوین مدیریتی شده است که برای تصمیم‌گیری‌های سریع باارزش هستند و امکانات زیر را در اختیار آنها قرار می‌دهد:

-تعریف مراکز هزینه با درج مبانی تسهیم

- گزارش کاردکس نیم‌ساخته در مراحل مختلف تولید

-محاسبه نرخ ساعتی دستمزد مراکز هزینه به تفکیک ماه و سال

-ثبت نرخ ساعتی دستمزد بر اساس زمان حضور فیزیکی، زمان کارکرد و زمان تولید

-محاسبه بهای تمام‌شده به تفکیک ماه و صدور سند حسابداری

-محاسبه حاشیه سود ماهانه و سالانه فروش محصولات

-ثبت و کنترل ضایعات عادی و غیرعادی

-ثبت و کنترل توقفات

-تحلیل سند بهای تمام‌شده از سطح سند تا عملیات

- تهیه خودکار گزارش عملکرد و سود و زیان مالی، بدون مغایرت با عملیات بهای تمام شده

با اجرای و پیاده‌سازی امکانات فوق در پروژه‌های مختلف مدیران جهت برآورد هزینه‌ها، برنامه‌ریزی، کنترل هزینه‌ها، ارزیابی عملکرد به گزارش‌های متنوعی دسترسی دارد که برخی از انها به شرح زیر است:

-مواد مصرفی به تفکیک مراکز هزینه، پیمانکار و محصول

-جذب سربار بر اساس محصول و مرکز

-سربار واقعی به تفکیک مرکز و عوامل هزینه

-بهای محصول در مراکز

-بهای تمام‌شده محصولات به تفکیک مرکز هزینه انبار و محصول نهایی با لحاظ نمودن تولید دوباره‌کاری

-مغایرت جذب دستمزد و سربار به تفکیک مرکز هزینه

-عملکرد بهای تمام‌شده کالای فروش رفته و کنترل با حساب‌های مالی

-آنالیز بهای تمام‌شده به تفکیک، مواد، دستمزد، سربار و ضایعات برای کلیه‌ی مراحل تولید کالا

-انحراف از استاندارد به تفکیک مواد، دستمزد و سربار

-انحراف بهای تمام‌شده و انحراف کلی مواد و ضایعات

-برآورد بهای تمام‌شده

نرم افزار بهای تمام شده

مديران براي مقاصد برنامه‌ريزي و كنترل عمليات سازمان، به گزارشات حسابداري بهای تمام شده اتكا مي‌نمايند. نرم‌افزار بهای تمام شده شماران بر مبنای ثبت عملیات واقعی تولید, اطلاعات را پردازش می‌نماید. نرم‌افزار بهای تمام شده برای شرکت‌های تولیدی و صنعتی که محصولات آنها به‌صورت مرحله‌ای، سفارش کار یا محصولات فرعی (روش برگشتی) تولید می‌شوند قابلیت اجرا دارد. نرم‌افزار بهای تمام شده شماران قادر است علاوه بر بهای تمام شده محصولات، بهای تمام شده کالاهای نیم‌ساخته را نیز به‌تفکیک مواد، دستمزد و سربار در پایان هر ماه‌ محاسبه و گزارش نماید. گزارشات بهای تمام شده بدون کوچکترین مغایرتی با گزارشات حسابداری، فروش و انبار مطابقت دارد. این گزارشات بهای تمام شده به‌صورت ماهانه و سالانه و بر اساس روش دایمی ثبت موجودی‌ها ارایه می‌گردد